Η γερμανική σειρά – υπερπαραγωγή, που προβάλλεται και στη χώρα μας στο Ertflix έως 28 Μαρτίου, είναι ένα τηλεοπτικό διαμάντι, ειδικά για όσους αγαπούν τις σειρές εποχής, χωρίς να ρομαντικοποιεί το παρελθόν.
Από τη Βαρβάρα Σαββίδη
08/03/2021
Βασισμένη στο πρώτο βιβλίο από τη σειρά μυθιστορημάτων του Volker Kutscher με ήρωα τον αστυνόμο Γκέρεον Ρατ (κυκλοφορεί και στα ελληνικά με τίτλο «Το βρεγμένο ψάρι», Εκδόσεις Διόπτρα), η σειρά μας μεταφέρει με σκοτεινό και ατμοσφαιρικό τρόπο στο Βερολίνο των τελών της δεκαετίας του 1920, κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Μέσα από την κεντρική πλοκή, που ακολουθεί τον Γκέρεον Ρατ σε μία μυστική αποστολή για την εξάρθρωση ενός κυκλώματος εκβιασμού, ξεδιπλώνεται το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που οδήγησε, λίγα χρόνια αργότερα, στην επικράτηση του Ναζισμού.
Κεντρικό πρόσωπο επίσης αποτελεί η Σαρλότε Ρίττερ, που αφομοιώνει τα χαρακτηριστικά της «νέας γυναίκας» της εποχής. Η Σαρλότε παλεύει να γίνει η πρώτη γυναίκα ντετέκτιβ του τμήματος ανθρωποκτονιών της αστυνομίας, συναντώντας την πατριαρχία της εποχής απέναντί της.
Παρά τη σκοτεινή της ατμόσφαιρα, από τη σειρά δε λείπουν οι φαντασμαγορικές σκηνές χορού στα τζαζ κλαμπ του Βερολίνου
Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης
Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, το πολίτευμα της Γερμανίας από το 1919 έως την άνοδο στην εξουσία της Ναζιστικής Γερμανίας του Χίτλερ το 1933, ήταν άμεση συνέπεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην πόλη του Γκαίτε και του Σίλερ συνήλθε το 1919 για πρώτη φορά η γερμανική Εθνοσυνέλευση και συνέταξε το σύνταγμά της, το οποίο ήταν από τα πιο σύγχρονα του κόσμου.
Ένας από τους συν-σκηνοθέτες της σειράς, ο Tom Tykwer (δημιουργός της κλασικής, πλέον, ταινίας των 90s «Τρέξε Λόλα, τρέξε») μιλώντας στη Wall Street Journal, είπε σχετικά με την εποχή:
«Εκείνη την περίοδο, ο κόσμος δεν αντιλαμβανόταν πόσο απόλυτα ασταθής ήταν αυτή η νέα κοινωνική κατασκευή που αντιπροσώπευε η Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Ο λόγος για τον οποίο μας ενδιέφερε αυτή η εποχή, είναι διότι η ευθραυστότητα της δημοκρατίας έχει δοκιμαστεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Το 1929, αναδύονταν νέες ευκαιρίες. Οι γυναίκες είχαν περισσότερες δυνατότητες να συμμετάσχουν στην κοινωνία, ειδικά στην αγορά εργασίας, καθώς το Βερολίνο μετατράπηκε σε επίκεντρο της σύγχρονης σκέψης, της μοντέρνας τέχνης, του θεάτρου, της μουσικής, της δημοσιογραφικής γραφής».
Οι δημιουργοί της σειράς ήταν, ωστόσο, προσεκτικοί στο να μην εξιδανικεύσουν τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης: «Οι άνθρωποι συνηθίζουν να ξεχνούν πόσο σκληρή ήταν αυτή η περίοδος στη γερμανική ιστορία. Υπήρχε τρομερή φτώχεια, ενώ όσοι είχαν επιζήσει του πολέμου υπέφεραν από την τραυματική αυτή εμπειρία».
Η «νέα γυναίκα»
Πέρα από την ενδιαφέρουσα πλοκή και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, η σειρά Babylon Berlin, παρουσιάζει τους μετασχηματισμούς των ρόλων των δύο φύλων της εποχής. Από τη μια, αναδυόταν η «Neue Frau», η «νέα γυναίκα», κι από την άλλη οι άντρες έμοιαζαν να προσπαθούν να βρουν το ρόλο τους ενώ βίωναν έντονα τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες που τους είχε προκαλέσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η ηρωίδα Σαρλότε Ρίτερ, είναι η επιτομή της «Νέας γυναίκας» της εποχής, η οποία αποτελούσε το πιο αναγνωρίσιμο σύμβολο της σεξουαλικής επανάστασης της δεκαετίας του 1920. Ήταν η γυναίκα που είχε κοντά μαλλιά με φράντζα, το περίφημο κούρεμα Bubikopf, ήταν αθλητική, ερωτική, κάπνιζε κι ορισμένες φορές ντυνόταν με ανδρόγυνο στιλ. Έβγαινε μόνη της, έκανε σεξ όποτε και με όποιον ήθελε, εργαζόταν, ζούσε για το σήμερα και για τον εαυτό της, σε αντίθεση με την παραδοσιακή γυναίκα, που αφοσιωνόταν στο σύζυγο και τα παιδιά της. Η νέα γυναίκα ήταν υπέρμαχος των ίσων δικαιωμάτων, ενώ πάλευε να γίνει οικονομικά ανεξάρτητη.
Φυσικά, λίγες γυναίκες στη Γερμανία, ακόμη και στο πρωτοποριακό Βερολίνο, μπορούσαν να ζήσουν με αυτό τον τρόπο.
Μέσα από τη διαδρομή της Σαρλότε Ρίτερ, είναι εμφανές πόσο δύσκολο ήταν να επιβάλλει μια νέα κοπέλα από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς της. Αν και η Δημοκρατία της Βαϊμάρης είχε δώσει αρκετά δικαιώματα στις γυναίκες, οι οποίες μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1918, είχαν αποκτήσει το δικαίωμα ψήφου, η πατριαρχική κοινωνία δύσκολα μπορούσε να αποδεχτεί το νέο αυτό ρόλο της γυναίκας.
Η Σαρλότε, όσο ταλαντούχα ντετέκτιβ κι αν είναι, για να κερδίσει αυτό που θέλει, μια θέση στο ανδροκρατούμενο τμήμα ανθρωποκτονιών, πρέπει να κάνει κάθε είδους χάρη στους άνδρες, να αποδεχτεί σιωπηλά τις υποτιμητικές ματιές τους, να υπομείνει τις σεξουαλικές ορέξεις τους. Το να υποκύψει στην παραδοσιακή δυναμική της σχέσης άντρα – γυναίκας είναι ο μόνος τρόπος που έχει για να πραγματοποιήσει το όνειρό της και να γίνει η «νέα γυναίκα».
Μια δυναμική, που δυστυχώς βλέπουμε συχνά να επαναλαμβάνεται μέχρι τις μέρες μας, παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει μέσω των κατακτήσεων του φεμινισμού. Ο δρόμος, φαίνεται ακόμα μακρύς.
Διάβασε και αυτό:
Σεξουαλικά αρπακτικά και κουλτούρα αποσιώπησης
