Ο τελευταίος χρόνος φαίνεται πως έχει δώσει την ευκαιρία για ένα γερό ξεκαθάρισμα, τόσο στα εργασιακά, όσο και στα πρόσωπα που λυμαίνονταν της εξουσίας τους στο χώρο.
Από τη Βαρβάρα Σαββίδη
08/02/2021
Αν αυτή είναι η πιο δύσκολη, η πιο σκληρή χρονιά που έχει περάσει το σύγχρονο ελληνικό θέατρο, ίσως είναι και η χρονιά κατά την οποία θα γίνει ένα μεγάλο και απαραίτητο ξεκαθάρισμα. Κι ίσως, όταν τελειώσει η σφοδρή καταιγίδα της πανδημίας, να βρεθούμε όλοι μας – κοινό και θεατράνθρωποι – μπροστά σε ένα καινούργιο τοπίο, λιγότερο συννεφιασμένο, σε ένα χώρο λαβωμένο μεν, που θα έχει ωστόσο αντιμετωπίσει με θάρρος τα λάθη, τις στρεβλώσεις και τις προβληματικές συμπεριφορές του παρελθόντος. Και θα έχει νικήσει. Το πώς θα αποτυπωθεί αυτή η νίκη, μένει να το δούμε. Προς το παρόν, παρακολουθούμε τον αγώνα των ανθρώπων του χώρου.
Μοιάζει με έναν αγώνα μεταξύ του παλαιού και του νέου. Δεν είναι ηλικιακό το ζήτημα. Είναι θέμα νοοτροπίας.
Ξεκινώντας από τις γνωστές – εδώ και χρόνια – εργασιακές συνθήκες του χώρου, οι οποίες αναδείχθηκαν με την πανδημία που έφερε στην επιφάνεια κάθε μορφή παθογένειας, οι άνθρωποι του θεάτρου συσπειρώθηκαν. Αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν το χαοτικό πλαίσιο εργασίας τους, τις απλήρωτες (ως επί το πλείστον) πρόβες, την ανασφάλιστη εργασία, την αμοιβή με ποσοστά επί των εισιτηρίων αντί για σταθερό μισθό. Από το κίνημα Support Art Workers μέχρι τον Σ.Ε.Η., γίνονται προσπάθειες να λυθούν ζητήματα όπως η συλλογική σύμβαση εργασίας (που καταργήθηκε το 2013 κι υπάρχει αίτημα επαναφοράς της), ή να θεσπιστεί ένα πλαίσιο γύρω από τα πνευματικά / συγγενικά δικαιώματα των live streaming και on demand παραστάσεων.
Αντίστοιχα, με τις πρόσφατες θαρραλέες καταγγελίες γυναικών και ανδρών ηθοποιών για περιστατικά σεξουαλικής, σωματικής και ψυχολογικής βίας, καταγγελίες τις οποίες μεγάλο μέρος του χώρου ενθαρρύνει και στηρίζει, διαφαίνεται μια βαθιά επιθυμία όλων να μπει τέλος σε άθλιες πρακτικές που φαίνεται πως αποσιωπούνταν επί χρόνια, να ανασάνει ο χώρος και οι άνθρωποί του. Ακόμη και το γεγονός ότι το συλλογικό όργανο των ηθοποιών, ο Σ.Ε.Η., θέσπισε πριν από λίγες μέρες Πειθαρχικό όργανο για τη «διερεύνηση και διευθέτηση ζητημάτων των μελών του Σωματείου, επί τη βάσει της αντισυναδελφικής /αντισωματειακής (αντικαταστατικής) ή όχι δράσης ή συμπεριφοράς», είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα, το οποίο ήρθε ως αποτέλεσμα του #metoo κινήματος και της δυναμικής του.
Όπως όλα δείχνουν, το θέατρο που θα συναντήσουμε όταν ανοίξουν και πάλι οι θεατρικές σκηνές, θα είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που ξέραμε μέχρι τώρα. Δεν ισχυριζόμαστε πως ως δια μαγείας θα έχουν όλα διορθωθεί. Ωστόσο, οι άνθρωποί του θα φοβούνται λιγότερο, θα στηρίζουν περισσότερο ο ένας τον άλλο κι ίσως να έχουν καταφέρει να κάνουν ξεκάθαρο πως οι πρακτικές του παρελθόντος δεν είναι πλέον αποδεκτές.
Θα είναι ένα καλύτερο θέατρο. Κι έχω την αίσθηση ότι αυτή η αίσθηση ελευθερίας, θα αποτυπωθεί και στο δημιουργικό κομμάτι.
Είμαστε όλοι, μαζί σας.
