Οι πρόσφατες αποκαλύψεις ενός ελβετικού ντοκιμαντέρ για τις σεξουαλικές προτιμήσεις του δημιουργού των «Νυχτερινών» έχουν αρχίσει να ενοχλούν τη συντηρητική κοινωνία της Πολωνίας, που τελευταία κλειδωνίζεται συχνά από ομοφοβικά κρεσέντο.
Απο τον Γιώργο Νάστο
09/12/2020
Πρόκειται για μία από τις πιο αγαπημένες ιστορικές φιγούρες των Πολωνών. Αγάλματα με τη μορφή του έχουν τοποθετηθεί σε αμέτρητα πάρκα διάφορων πόλεων, το αεροδρόμιο της Βαρσοβίας έχει πάρει το όνομα του, ακόμη και τη διατηρημένη μέσα σε αλκοόλ καρδιά του έχουν φυλάξει σε ειδικό μνημείο που βρίσκεται στον επιβλητικό, μπαρόκ ιερό ναό του Τιμίου Σταυρού στο κέντρο της πρωτεύουσας της χώρας. Ο λόγος για τον Φρεντερίκ Σοπέν, έναν από τους πιο φημισμένους συνθέτες της εποχής του Ρομαντισμού, ο οποίος πέθανε το 1849 σε ηλικία 39 μόλις ετών.
Ωστόσο, σε μια κοινωνία που τα τελευταία χρόνια έχει συντηρητικοποιηθεί υπέρ το δέον, οι πρόσφατες αποκαλύψεις ενός ελβετικού ραδιοφωνικού ντοκιμαντέρ σχετικά με τη σεξουαλική ζωή αυτού του τόσο σημαντικού εθνικού συμβόλου έχουν προκαλέσει σάλο. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Moritz Weber, είναι εξαιρετικά πιθανό ο Σοπέν να είχε ερωτικές σχέσεις και με άνδρες, σχέσεις οι οποίες αποσιωπήθηκαν από τους μετέπειτα βιογράφους του. Ο Weber μελέτησε εξονυχιστικά τις επιστολές του εμβληματικού μουσικού και κατέληξε στο συμπέρασμα πως απευθυνόταν με πολύ περισσότερη τρυφερότητα και υπαινικτικό ερωτισμό στους άρρενες φίλους του παρά στις γυναίκες με τις οποίες είχε συνδεθεί.
Υπενθυμίζουμε, για παράδειγμα, πως η πιο γνωστή σύντροφος του Σοπέν ήταν η Γαλλίδα συγγραφέας Γεωργία Σάνδη. Η αλληλογραφία του μαζί της δεν φανερώνει κανένα πάθος και ήταν ανέκαθεν γνωστό ότι οι σαρκικές τους επαφές ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. «Εδώ και επτά χρόνια ζω μαζί του σαν παρθένα», είχε γράψει η Σάνδη σε φίλη της. Αντιθέτως, κάθε φορά που ο δημιουργός των πανέμορφων «Νυχτερινών» έγραφε στον παιδικό του φίλο και ακτιβιστή υπέρ της ανεξαρτησίας της Πολωνίας, Τίτους Βοϊτσιεκόφσκι, φανέρωνε μια πιο φλογερή διάσταση της προσωπικότητας του: «Δεν σου αρέσουν τα φιλιά. Επίτρεψέ μου, όμως, να το κάνω σήμερα. Πρέπει να πληρώσεις για το ερωτικό όνειρο που είδα τη νύχτα και στο οποίο πρωταγωνιστούσες». Εκπρόσωπος του ιδρύματος Φρεντερίκ Σοπέν έχει βεβαίως υπογραμμίσει ότι αν διαβάσει κανείς τα γράμματα «στα πολωνικά, όπως γράφτηκαν, θα διαπιστώσει ότι ο τόνος τους ακούγεται λιγότερο ερωτικός», όμως τα φαινόμενα σπανίως απατούν.
Δεν πρόκειται εξάλλου για την πρώτη φορά που γίνεται συζήτηση για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του σπουδαίου συνθέτη, υπάρχουν και μαρτυρίες για την αδυναμία του Σοπέν στις πρόσκαιρες ομοφυλοφιλικές συνευρέσεις σε δημόσιες τουαλέτες. Στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης η όλη ιστορία θα αντιμετωπιζόταν ελαφρά τη καρδία, όμως στη σύγχρονη Πολωνία, μία χώρα στην οποία ο υπουργός Παιδείας δήλωσε πριν λίγο καιρό πως οι ομοφυλόφιλοι δεν είναι ίσοι με τους κανονικούς ανθρώπους, ενώ ο Αρχιεπίσκοπος της Κρακοβίας εξέφρασε τον φόβο ότι η πατρίδα του πολιορκείται από μία «πανούκλα με τα χρώματα της σημαίας του ουράνιου τόξου», έχει προκληθεί σάλος.
Αρκετοί Πολωνοί ακτιβιστές θεωρούν ότι η συζήτηση πρέπει επιτέλους να γίνει ανοιχτά και να αποδεχτούν οι συμπατριώτες τους ότι ο Σοπέν ήταν κατά πάσα πιθανότητα bisexual. Ούτως ή άλλως, μιλάμε για έναν καλλιτέχνη εσωστρεφή και κρυψίνου, με αινιγματική προσωπική ζωή και πλούσιο εσωτερικό κόσμο, τον οποίο εξέφραζε σχεδόν αποκλειστικά μέσω της μουσικής. Αν η Πολωνία θέλει να τιμήσει πραγματικά τη μνήμη του ας, βελτιώσει το Μουσείο Σοπέν που βρίσκεται στη Βαρσοβία. Η άναρχη δομή του και η λιγωτικά πληθωρική multimedia εμπειρία που προσφέρει, δεν έχουν καμία σχέση με τη ψυχοθεραπευτική επίδραση της μουσικής του.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ Μ’ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΟΝΟΛΙΘΟΥΣ;
