14/10/2019
Μετά από πολλές δεκαετίες, το ελληνικό και ξένο φιλότεχνο κοινό συναντά τη μυθική συλλογή έργων τέχνης που φιλοξενεί το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Ελίζας και Βασίλη Γουλανδρή από τις 2 Οκτωβρίου 2019. Στον ίδιο χώρο μπορεί να δει κανείς μαζί Ελ Γκρέκο, Πικάσο, Βαν Γκογκ, Μιρό, Ντε Κίρικο, Καντίνσκι, Μόραλη, Τσαρούχη, Χατζηκυριάκου Γκίκα.
Η συλλογή είναι από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές που δημιουργήθηκαν το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Το επιβλητικό κτήριο της οδού Ερατοσθένους 13, μόλις λίγα μέτρα από το Καλλιμάρμαρο, που θα στεγάσει τα έργα τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή έχει συνολική επιφάνεια 7250 m² και εκτείνεται σε 11 ορόφους. Εκτός από τους εκθεσιακούς χώρους λειτουργούν ένα πωλητήριο, ένα καφέ εστιατόριο, βιβλιοθήκη τέχνης, παιδικό εργαστήριο, καθώς και ένα σύγχρονο προδιαγραφών αμφιθέατρο, 190 θέσεων.
Κορυφαία έργα σύγχρονης τέχνης του 19ου και 20ού αιώνα.
Η συλλογή έχει αγκαλιάσει όλους τους ζωγράφους και γλύπτες οι οποίοι, ανάλογα με τη γενιά τους, διασταυρώνονται, συνδέονται με δεσμούς φιλίας, συγκρούονται ή αλληλοεπηρεάζονται.
Μία νεκρά φύση του Βαν Γκογκ πλάι σε μια νεκρή φύση του Γκογκέν, η «Θεία μορφή» του Ελ Γκρέκο, αυτοπροσωπογραφία του Πωλ Σεζάν, ο πίνακας αριθμός 13 του Τζάκσον Πόλοκ και η μυθική “Γυναίκα με ανασηκωμένα χέρια” του Πάμπλο Πικάσο, με την οποία ο ζωγράφος ξεκινάει την περιπέτεια του κυβισμού.
Ένας ολόκληρος όροφος αφιερωμένος στους έλληνες: Χατζηκυριάκος Γκίκας, Μόραλης, Takis, Φασιανός, Κουνέλης,Τσόκλης και Ρόρρης. To συγκεκριμένο τμήμα θα ανανεώνεται κάθε εξάμηνο καθώς δεν ήταν δυνατόν να χωρέσουν όλοι πίνακες της συλλογής. Όλα ήταν προσωπικές επιλογές του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή με την προσωπική τους αισθητική και οπτική και με την βοηθεια ειδικών συμβούλων.
Tην κύρια θέση στη συλλογή κατέχει η μοντέρνα και η σύγχρονη τέχνη, ευρωπαϊκή κυρίως, με έργα που χρονολογούνται από την περίοδο 1880-1980. Στον 1ο και 2ο όροφο του κτιρίου, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν, υπό το πράο βλέμμα του El Greco, έργα των Paul Cézanne, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Claude Monet, Edgar Degas, Pablo Picasso, Henri de Toulouse-Lautrec, Pierre Bonnard, Georges Braque, Joan Miró, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Fernand Léger, Jackson Pollock, Francis Bacon, Alberto Giacometti, Marc Chagall, Jean Hélion, Hans Arp, Ben Nicholson, Barbara Hepworth, César, Jean Tinguely, Niki de Saint Phalle, Friedensreich Hundertwasser, Balthus, Victor Brauner, Giorgio de Chirico και άλλων.
Κεντρικό πρόσωπο αυτής της σύναξης καλλιτεχνών είναι ο Paul Cézanne, για τον οποίο ο Picasso έλεγε ότι «ήταν ο πατέρας όλων μας», ενώ ο Giacometti θεωρούσε πως ήταν ο μοναδικός, μαζί με τους Βυζαντινούς, που ήξερε να σχεδιάζει.
Ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή αρέσκονταν να παραπέμπουν μέσω των επιλογών τους σε φανταστικούς, ως επί το πλείστον, διαλόγους μεταξύ αυτών των καλλιτεχνών: ο Rodin, που επί χρόνια επιθυμούσε να εκθέσει μαζί με τον Monet και κατάφερε να πραγματώσει την επιθυμία του· ο Kandinsky, που δέχτηκε το πρώτο εικαστικό του κλονισμό μπροστά και πάλι στον Monet· ο Gauguin, που δεν πούλησε τον αγαπημένο του Cézanne παρά μόνο όταν σχεδόν δεν είχε τα προς το ζην πια να φάει· ο Toulouse-Lautrec, που ανέφερε ως μοναδικό του πρότυπο τον Degas· ο Van Gogh, που τόσες ελπίδες έτρεφε για τη συγκατοίκησή του με τον Gauguin, προτού η ψυχική του υγεία κλονιστεί· ο Klee, που έζησε τις ίδιες ζοφερές ώρες με τον Kandinsky όταν έκλεισε το Bauhaus· o Braque, που βρισκόταν στη Νορμανδία μαζί με τον Léger όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος, το 1939· ο Miró και ο Giacometti, που αντιτάχθηκαν σθεναρά, καθένας με το δικό του τρόπο, στους κανόνες του σουρεαλισμού που είχε επιβάλει ο André Breton· ο De Chirico και ο Hélion, που επέλεξαν να κινηθούν ενάντια στο ρεύμα και να επιστρέψουν σε μια πιο συμβατική ζωγραφική, πληρώνοντας την επιλογή τους με το τίμημα της απομόνωσης. Και βεβαίως ο Picasso, ο δημιουργός, ο επαναστάτης, που αφομοίωσε όλες τις αισθητικές αναφορές του και τις απέδωσε με τρόπο όχι μόνο νεωτεριστικό, αλλά και εντελώς προσωπικό.
Την περιδιάβαση συμπληρώνουν δύο αίθουσες αφιερωμένες σε Έλληνες καλλιτέχνες, μοντέρνους και σύγχρονους, στον 3ο και 4ο όροφο. Από τις απαρχές της συγκρότησης της συλλογής τους, ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή επιθυμούσαν διακαώς να δώσουν μία ξεχωριστή θέση σε συμπατριώτες τους όπως ο Γιώργος Μπουζιάνης, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Γιάννης Μόραλης, ο Μιχάλης Τόμπρος. Έδωσαν μάλιστα στο διοικητικό συμβούλιο του Ιδρύματος την κατευθυντήρια οδηγία να συνεχίσουν να στηρίζουν τους νέους Έλληνες καλλιτέχνες με τη χορήγηση υποτροφιών για σπουδές, αλλά και με τον εμπλουτισμό της συλλογής με νέα έργα.
Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή σεβάστηκε επίσης την επιθυμία των ιδρυτών για μια αίθουσα αφιερωμένη στη σημαντική συλλογή τους από γαλλικά έπιπλα υπογεγραμμένα από τους διασημότερους ébénistes και αντικείμενα τέχνης, χρονολογούμενα από το 18ο αιώνα, καθώς και κινεζικά αντικείμενα τέχνης από νεφρίτη ή πορσελάνη. Η τέχνη, παρούσα σε όλες τις πλευρές της ζωής του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους.
