Χωρίς την κασέτα μπορεί να μην υπήρχε το «Satisfaction» των Stones που, όπως έχει πει ο Keith Richards, έγραψε στον ύπνο του χρησιμοποιώντας το μαγνητόφωνο κάτω από το κρεβάτι του.
Από τη Λιάνα Μαστάθη
12/03/2021
Ο Lodewijk Frederik Ottens δεν ήταν μουσικός, ούτε είχε πάθος με την μουσική – τουλάχιστον όχι τόσο που θα τον οδηγούσε να εφεύρει ένα νέο μέσο. Γεννήθηκε στο Bellingwolde της Ολλανδίας, στις 21 Ιουνίου 1926. Αφού υπηρέτησε στην oλλανδική πολεμική αεροπορία, γράφτηκε στο Delft University of Technology και μετά την αποφοίτηση του με το πτυχίο του μηχανολόγου μηχανικού, ξεκίνησε να εργάζεται για την εταιρία Philips, όπου παρέμεινε μέχρι την συνταξιοδότηση του.
Η ιδέα της κασέτας γεννήθηκε από την αδεξιότητα του να χειρίζεται την μπομπίνα ήχου. Περνώντας ένα βράδυ στις αρχές της δεκαετίας του ’60 προσπαθώντας να ακούσει μουσική σπίτι του, εγκατέλειψε εκνευρισμένος το μπομπινόφωνο και την άλλη μέρα στη δουλειά ανακοίνωσε ότι πρέπει να βρουν ένα νέο μέσο πιο εύκολο στη χρήση.
«Εκνευρίστηκα με αυτό το καθόλου φιλικό προς τον χρήστη και πολύπλοκο μηχάνημα» είχε πει σε συνέντευξη του. «Τόσο απλά». Οι συνάδελφοι του συχνά αναφερόντουσαν σε αυτόν ως τον ευφυή μηχανικό που, ευτυχώς, δεν μπορούσε να χειριστεί ένα μπομπινόφωνο. «Ο μύθος που τον συνόδευε, και δεν ήταν ιδιαίτερα κολακευτικός για τον Lou, ήταν ότι η κασέτα γεννήθηκε από έναν πολύ έξυπνο αλλά και πολύ ατζαμή άνθρωπο», λέει ο συνάδελφός του, Philips Willy Leenders, σε συνέντευξή του για το ντοκιμαντέρ «Κασέτα» του 2016.
Δύο χρόνια αργότερα, έφερε επανάσταση στον ήχο αλλάζοντας το μπομπινόφωνο με μια, στην ουσία, μικρογραφία του, γνωστή σήμερα ως κασέτα. Η πρώτη παρουσίαση έγινε στην έκθεση Funkausstellung στο Βερολίνο το 1963, με τη λεζάντα “Μικρότερο από ένα πακέτο τσιγάρων!” και προκάλεσε μεγάλη αίσθηση.
Αντί να διατηρήσει την εφεύρεσή του απόρρητη, ο Ottens προέτρεψε τη Philips να διαθέσει το σχέδιό του, ώστε να μπορεί να γίνει πρότυπο και να προσεγγίσει ένα ευρύτερο κοινό. Η Philips τον άκουσε και έκανε μια συμφωνία με τη Sony για τον πατενταρισμένο μηχανισμό. Με αυτό τον τρόπο εξασφάλισε την γρήγορη εξάπλωση της σε όλο τον κόσμο, αφού η τεχνολογία ήταν ίδια και μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε όποια χώρα κι αν αγοραζόταν η κασέτα.
Η κυριαρχία της ήταν γρήγορη και άμεση. Οι κασέτες ήταν φθηνές κι ο καθένας μπορούσε να ηχογραφήσει οτιδήποτε, από τραγούδια, φωνές, ήχους, μέχρι μια συνέντευξη. Χωρίς την κασέτα μπορεί να μην υπήρχε το Satisfaction των Rolling Stones που, όπως έχει πει ο Keith Richards, έγραψε στον ύπνο του χρησιμοποιώντας το μαγνητόφωνο κάτω από το κρεβάτι του. «Όταν ξύπνησα η κασέτα είχε φτάσει στο τέλος της, είχε γράψει το Satisfaction και 40 λεπτά ροχαλητού».
Η τεχνολογία βοήθησε τις underground μπάντες, την διάδοση του Punk, του hip hop όπου οι επίδοξοι rapper μπόρεσαν να επιδείξουν τις ικανότητές τους, είχε άπειρες προοπτικές χρήσης, χρησιμοποιήθηκε για να ακούμε βιβλία, να αφήνουμε μηνύματα και να καταγράφουμε όποιο ηχητικό μπορούσε να γραφτεί.
Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Ottens βοήθησε στην ανάπτυξη του compact disc, ενός νέου προτύπου των Sony-Philips που έφερε επανάσταση στη μουσική βιομηχανία.
Παρά τις επιτυχίες του, ο εφευρέτης είχε και μερικές απογοητεύσεις στην καριέρα του. Για παράδειγμα, έπρεπε να αγοράσει το πρώτο του CD το 1982 στην Ιαπωνία. «Από τη Sony, επειδή το πρώτο CD της Philips κυκλοφόρησε μόλις το 1983. Το βρήκα τόσο ενοχλητικό». Ήταν επίσης απογοητευμένος που η Sony είχε το πρώτο Walkman αντί του εργοδότη του. «Πονάει ακόμα ότι δεν τους προλάβαμε», είχε πει.
Παρόλο που οι πωλήσεις των κασετών έχουν ξεπεράσει τα 100 δισεκατομμύρια παγκοσμίως, έχουν γίνει αντικείμενα συλλεκτών και υπάρχει τάση αναβίωσης τα τελευταία χρόνια, ο Ottens είχε δηλώσει το 2013: «Τίποτα δεν μπορεί να συναγωνιστεί τον ήχο του CD, η κασέτα έχει περάσει στην ιστορία». Ένας μάλλον πρόωρος αφορισμός, από έναν οραματιστή που κοίταγε πάντα στο μέλλον.
