Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου ανέθεσε τη δημιουργία ενός νέου έργου στον πρωτοποριακό Γερμανό, βασισμένου στον Οιδίποδα του Σοφοκλή, σε συμπαραγωγή με τη βερολινέζικη Schaubϋhne.
Από τη Βαρβάρα Σαββίδη
31/08/2021
Καθώς αποχαιρετάμε το φετινό καλοκαίρι, κλείνει κι η μεγάλη φεστιβαλική σεζόν στην Επίδαυρο το τριήμερο 3 έως 5 Σεπτεμβρίου 2021, με μια παγκόσμια πρεμιέρα. Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου ανέθεσε τη δημιουργία ενός νέου έργου, βασισμένου στον Οιδίποδα του Σοφοκλή, σε μια συμπαραγωγή με τη βερολινέζικη Schaubϋhne.
Με αυτή την αφορμή, την Πέμπτη 26 Αυγούστου κατευθυνθήκαμε προς το χώρο της Επιδαύρου, όπου παραχώρησε συνέντευξη τύπου ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της Schaubϋhne Τόμας Όστερμαϊερ, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Κατερίνα Ευαγγελάτου και η συγγραφέας Μάγια Τσάντε (Maja Zade) που υπογράφει την νέα εκδοχή του Oιδίποδα.
Ο Τόμας Όστερμαϊερ με τη συγγραφέα του έργου Μάγια Τσάντε / photo: Freddie
Η Κατερίνα Ευαγγελάτου δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό της που «μετά από 2 χρόνια κατά τα οποία συζητάμε για αυτό το έργο, θα παρουσιαστεί στη γη για την οποία γράφτηκε, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου».
Το εγχείρημα εντάσσεται στον κύκλο «Σύγχρονοι Αρχαίοι», που εγκαινίασε φέτος το φεστιβάλ κι ο οποίος επισφραγίζεται με τη θεατρική σειρά των βιβλίων των πρωτότυπων αυτών έργων Ελλήνων συγγραφέων, τα οποία έχουν ήδη εκδοθεί και παρουσιαστεί στη μικρή Επίδαυρο, ενώ θα επαναληφθούν και στην Αθήνα. Ο «Οιδίποδας» της Μάγια Τσάντε είναι ένα ακόμη καινούργιο έργο και, όπως ανέφερε η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, «είναι μια δραματουργική πρόταση για το πώς επεξεργαζόμαστε την κληρονομιά των αρχαίων».
Η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Κατερίνα Ευαγγελάτου με τον Τόμας Όστερμαϊερ, στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου / photo: Freddie
ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΕΡΓΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ
Ο Τόμας Όστερμαϊερ δεν είναι πρωτάρης στην Επίδαυρο, αφού έχει ξαναπαρουσιάσει δουλειά του εκεί το 2010 (Οθέλλος, Σαίξπηρ). Δήλωσε ιδιαίτερα ευγνώμων που βρίσκεται στο πιο όμορφο θέατρο του κόσμου, αν και προβληματίζεται σχετικά με την ακουστική του, μιας και, όπως ανέφερε, φαίνεται απαραίτητη η χρήση μικροφώνων.
Σχετικά με το δημόσιο διάλογο πάνω στο ζήτημα του τι είδους έργα θα έπρεπε να παρουσιάζονται στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, ο Βερολινέζος σκηνοθέτης δήλωσε πως «αν οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν ότι εξακολουθούμε να ανεβάζουμε τα δικά τους έργα και όχι νέα έργα στην Επίδαυρο, θα γελούσαν μαζί μας, θα τους φαινόταν γελοίο 2.500 χρόνια μετά να παίζονται αποκλειστικά τα ίδια έργα. Αυτό που ξεχνάμε είναι πως τα έργα που παρουσιάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ήταν σύγχρονα, ήταν ένας διαγωνισμός με έργα που ανέβαιναν σε παγκόσμια πρεμιέρα. Το να επαναλαμβάνεις τους κλασικούς, είναι σημάδι μιας αδύναμης κοινωνίας. Κι εγώ αποτελώ μέρος αυτού του προβλήματος. Πρέπει ωστόσο να είναι αποδεκτό το να μπορείς να διασκευάσεις ένα τέτοιο έργο, να πεις τη δική σου εκδοχή της ιστορίας. Το ίδιο έκανε κι ο Σοφοκλής, έδωσε τη δική του εκδοχή στο μύθο του Οιδίποδα που προϋπήρχε».
Η ΝΕΑ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΑ
Η δραματουργός και συγγραφέας του έργου, Μάγια Τσάντε, ανέφερε πως συζητώντας με τον Τόμας Όστερμαϊερ για το τι τους ενδιέφερε περισσότερο από την ιστορία του Οιδίποδα, κατέληξαν στο ότι δεν πιστεύουν στη μοίρα και το πεπρωμένο, αλλά στο ότι ο άνθρωπος δημιουργεί τη δική του μοίρα και παίρνει τις δικές του αποφάσεις. Οι θεοί δεν υπάρχουν στη νέα αυτή εκδοχή του έργου.
Κεντρικό ερώτημα φαίνεται να αποτελεί το τι συμβαίνει στη ζωή ενός ανθρώπου στην οποία φαίνεται να πηγαίνουν όλα καλά και ξαφνικά τραβιέται το χαλί κάτω από τα πόδια του, συμβαίνει ένα συνταρακτικό γεγονός και ανακαλύπτει ότι εκείνος ευθύνεται για το γεγονός αυτό. Παράλληλα, σύμφωνα με τη συγγραφέα, το έργο υπογραμμίζει τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των ηρώων, τη σχέση των δύο φύλων και τον τρόπο που το καθένα διαχειρίζεται την εξουσία, ενώ δίνει την ίδια βαρύτητα τόσο στην ιστορία του Οιδίποδα, όσο και σε αυτή της Ιοκάστης.
Οι τέσσερις πρωταγωνιστές της παράστασης στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου / photo: Freddie
Για τον Όστερμαϊερ, το βαθύτερο νόημα του έργου βρίσκεται στο ζήτημα της αναγνώρισης της ευθύνης μας απέναντι σε κρίσιμες καταστάσεις, στο «γνῶθι σαυτόν» και τη συνειδητοποίηση ότι «ο εχθρός βρίσκεται εντός μας». Κάνοντας έναν παραλληλισμό με τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα των ημερών μας, ανέφερε πως «η τρομοκρατία υπάρχει εξαιτίας της κυριαρχίας του Δυτικού πολιτισμού, η κλιματική κρίση σχετίζεται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, εμείς είμαστε η πηγή του προβλήματος. Όταν δείχνεις με το δάχτυλό σου κάποιον άλλο, υπάρχουν τέσσερα δάχτυλα που δείχνουν εσένα». Συμπλήρωσε δε πως «αν αναλογιζόμασταν την ευθύνη μας για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, δε θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να ζούμε».
ΓΙΑΤΙ Ο ΟΙΔΙΠΟΔΑΣ ΤΩΡΑ
Ο Όστερμάιερ είχε δεχτεί και παλαιότερα προτάσεις από το Φεστιβάλ Αθηνών για να ανεβάσει ελληνικό έργο, ωστόσο ήταν διστακτικός καθώς – κατά τη δική του ανάγνωση – στο αρχαίο ελληνικό δράμα ο άνθρωπος είναι ανήμπορος απέναντι στη μοίρα και στους Θεούς και ο ίδιος δεν μπορούσε να ταυτιστεί με αυτό.
Όπως ανέφερε, η οπτική του για τον Οιδίποδα άλλαξε το 2015, με αφορμή το τρομοκρατικό χτύπημα στο Bataclan στο Παρίσι, καθώς την επόμενη μέρα η Σαουμπύνε παρουσίαζε στο Théâtre de la Ville τον Οιδίποδα σε σκηνοθεσία Ρομέο Καστελούτσι. Παρακολουθώντας το έργο σε αυτό το κλίμα που επικρατούσε εκείνες τις μέρες, συνειδητοποίησε την ουσία του, σχετικά με τις ευθύνες που αποκρύπτουμε από τους εαυτούς μας, όπως για παράδειγμα πως αν κοιτάξουμε εντός μας ως κοινωνία θα αντιληφθούμε τις επιπτώσεις της αποικιοκρατίας, το γεγονός ότι η τρομοκρατία σχετίζεται άμεσα με τις ενέργειες της Δύσης. Έτσι βρήκε ο ίδιος τη σύνδεσή του με αυτό το έργο.
ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Στη σύγχρονη εκδοχή του μύθου του Οιδίποδα που παρουσιάζει στο κείμενό της η Μάγια Τσάντε, μια οικογένεια Γερμανών βιομηχάνων κάνει τις διακοπές της στην Ελλάδα, όπου και εξελίσσεται το δράμα.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
SCHAUBÜHNE – THOMAS OSTERMEIER
ödipus / οιδίποδας, της Maja Zade
Συμπαραγωγή Schaubϋhne Berlin – Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
3, 4, 5 Σεπτεμβρίου, 21:00
Πώληση εισιτηρίων στα aefestival.gr | tickets.aefestival.gr | www.ticketservices.gr, στο 210 7234 567 στα κεντρικά εκδοτήρια (Πανεπιστημίου 39) και στα καταστήματα Public.
Για την παρακολούθηση της παράστασης, δίνεται η δυνατότητα μεταφοράς των θεατών με πούλμαν προς και από το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
Στην κεντρική φωτογραφία του άρθρου ο Γερμανός σκηνοθέτης του Οιδίποδα, Τόμας Όστερμαϊερ. Photo credits: Freddie
