Όσο παραγωγικός είναι ο Bob Dylan στη μουσική, άλλο τόσο διστακτικός είναι όσον αφορά την συμμετοχή του στο σινεμά, που τον αποθεώνει όπου τον συναντά.
Απο την Άννα Φαρδή
24/05/2021
Ο Bob Dylan δεν υπήρξε συχνά διστακτικός στο να βγει εκτός της (folk) ζώνης ασφαλείας του, να δοκιμαστεί σε νέα μονοπάτια και να αναζητήσει νέες φόρμες. Από το πέρασμά του από τη folk που τον έβαλε στο επίκεντρο, σε νέους, πιο blues ήχους έως τον πειραματισμό του με τις οπτικές τέχνες, ο τροβαδούρος ενδιαφέρεται πρώτα για την τέχνη και έπειτα για το είδος της. Γεγονός που έκανε πάντα ακατανόητη τη συστολή του όταν ερχόταν η συζήτηση στην απεικόνιση του με οποιονδήποτε τρόπο στον κινηματογράφο.
Μιλάμε μάλιστα για την εποχή της αποθέωσής του αλλά και για την περίοδο που μεγάλα μουσικά είδωλα περνούσαν σωρηδόν μπροστά στο πανί. Από τον Mick Jagger και τον John Lennon έως τον David Bowie, οι σούπερσταρ της εποχής έβρισκαν με κάθε τρόπο το δρόμο τους στην οθόνη, αφήνοντας τον Dylan και την κιθάρα του να τους παρακολουθούν. Βέβαια, αυτός ο δισταγμός δεν διήρκεσε για πάντα. Στα εξήντα χρόνια της πορείας του (και ογδόντα της ζωής του), ο σπουδαίος μουσικός πείστηκε, συχνότερα στο πρόσφατο παρελθόν, να συμμετέχει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στις κινηματογραφικές παραγωγές: είτε παίζοντας ο ίδιος, ή ντύνοντας σκηνές με τη μουσική του, ενώ φυσικά δε λείπουν και οι ατελείωτες αναφορές στο πρόσωπο του αλλά και πολλές βιογραφίες που προσπάθησαν να αποτυπώσουν, έστω αποσπασματικά, κάποιες πλευρές του χαρακτήρα του.
Άλλαξαν οι προτεραιότητες και οι επιθυμίες του, δημιουργήθηκε μια νέα γενιά σκηνοθετών που είχε μεγαλώσει με τη μουσική του και δε δεχόταν να μην την συμπεριλάβει στα έργα της ή ήταν η διαχρονικότητα και κινηματογραφική ποιότητα των κομματιών του που δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από το φιλμ; Λίγη σημασία έχει. Εμείς επιλέξαμε την πιο χαρακτηριστική ταινία από κάθε κατηγορία, για να φέρετε τον Dylan στην οθόνη σας.
Η ταινία
Pat Garrett and Billy the Kid (Sam Peckinpah, 1973)
Ο παράνομος πιστολέρος μπήκε σε νέες περιπέτειες στην ταινία του Sam Peckinpah που ήλπιζε με το νέο εγχείρημά του να ολοκληρώσει τον κύκλο των western του αλλά και δώσει νέα πνοή σε ένα είδος που έπνεε τα λοίσθια. Στο ρόλο ενός αγνώστου που γίνεται σύμμαχος του Billy και προσπαθεί να γλιτώσει το κεφάλι του, ο Bob Dylan βρέθηκε για πρώτη φορά να συμμετέχει σε ρόλο ηθοποιού. Κι αν οι υποκριτικές του ικανότητες δεν επηρέασαν το αποτέλεσμα της ταινίας που – σε συνδυασμό με πολλούς παράγοντες- θάφτηκε από τους κριτικούς, ήταν η χρήση του Knockin’ on Heaven’s Door που την έκανε χρόνια μετά να θεωρείται «σύγχρονη κλασσική». Μια από τις δυνατότερες στιγμές χρήσης της μουσικής στον κινηματογράφο για την εποχή, το τραγούδι, ένα από τα γνωστότερα του Dylan που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά, έγινε ο λόγος για να αναθεωρήσουν αργότερα τις απόψεις τους και να αποκαταστήσουν τη φήμη του Peckinpah.
Η βιογραφία
I’m Not There (Todd Haynes, 2007)
Christian Bale, Cate Blanchett, Marcus Carl Franklin, Richard Gere, Heath Ledger, Ben Whishaw: έξι κορυφαίοι ηθοποιοί ενσάρκωσαν διάφορες πλευρές της περσόνας του βάρδου στη φιλόδοξη ταινία του Todd Haynes, που προσπάθησε να συγκεντρώσει όλες τις «διαφορετικές ζωές» του Dylan σε μια ιδιότυπη βιογραφία – χωρίς όμως να αναφέρουν ούτε στιγμή το όνομα του. Χρειάζεται μια γνώση της ζωής του Dylan για να παρακολουθήσεις πιο εύκολα τις μεταβάσεις ανάμεσα στους χαρακτήρες, έναν ποιητή, έναν προφήτη, έναν παράνομο, έναν υποκριτή, έναν «ροκ ΄ν΄ρολ μάρτυρα» και έναν σταρ του ηλεκτρισμού, οι οποίες φτιάχνουν μία μη-παραδοσιακή προσέγγιση στη βιογραφία… που δεν ασχολείται καθόλου με το βίο του πρωταγωνιστή.
Το ντοκιμαντέρ
Don’t Look Back (D.A. Pennebaker, 1967)
Ο Pennebaker προσλήφθηκε αρχικά για να καλύψει την περιοδεία του Dylan στην Αγγλία το 1967, την τρίτη του στη χώρα αλλά την πρώτη που τον βρήκε με ένα πλήθος να τον κυνηγάει σε κάθε του κίνηση. Χωρίς κατεύθυνση και περιορισμούς, ο σκηνοθέτης κατάφερε να γίνει ένα με τον τοίχο, παρακολουθώντας κάθε στιγμή του τροβαδούρου και ξεφεύγοντας από το παραδοσιακό concert film, που λειτουργεί μόνο ως πρόσχημα για να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ για έναν σταρ εν απογείωση. Η σχέση του με τη Joan Baez, οι αντιδράσεις του σε κοινό και δημοσιογράφους και backstage στιγμές απομόνωσης, μπαίνουν όλα στο μικροσκόπιο δίνοντας μια πλήρη εικόνα του Dylan εκείνης της εποχής και καταλήγοντας ένα σημαντικό αρχείο μιας ολόκληρης εποχής.
Το soundtrack
The Big Lebowski (Cohen Brothers, 1998)
Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια στην καριέρα του για να αρχίσει ο Dylan να επιτρέπει την αξιοποίηση των τραγουδιών του σε ταινίες, αλλά ακόμα και έτσι παρέμεινε αρκετά επιλεκτικός στην παραχώρηση των αυτούσιων τραγουδιών. Αρκετές επιλογές του βέβαια των δικαίωσαν, όπως το «Wigwam» στο απολαυστικό soundtrack των «Royal Tenenbaums» (Wes Anderson) ή το Most of the Time στο era-defining «High Fidelity» (Steven Frears). Ανάμεσα σε όλα όμως ξεχωρίζει το ευφορικό The Man in Me στο «Big Lebowski». Το κομμάτι από τον δίσκο του «New Morning» εμφανίζεται δύο φορές στην ταινία: πρώτα ανοίγει τα credit με πλάνα στο bowling-στέκι και έπειτα ακούγεται κατά τη διάρκεια της ονειρικής παραίσθησης του Dude, αφού έχει φάει μια μπουνιά και έχει χάσει για τα καλά το χαλί του – η κάμερα ζουμάρει στο φορητό κασετοφωνάκι του με την β’ πλευρά της κασέτας να γράφει απλά «2.Bob» και ο Dylan ακούγεται πιο χαρούμενος από ποτέ, σε μια σκηνή που συμπυκνώνει όλη την ουσία της ταινίας και απογειώνει την αίσθηση της Americana.
Γιορτάζουμε τα 80 χρόνια Bob Dylan
