Από τη Βαρβάρα Σαββίδη
14/09/2020
Ποιοί (και γιατί;) είναι αυτοί οι ηγέτες της παγκόσμιας μουσικής σκηνής και ποιας νυχτερίδας το κοκαλάκι έχουν καταπιεί; Η Βαρβάρα Σαββίδη αποσυναρμολογεί το μουσικό φαινόμενο από τη Νότια Κορέα.
Τι είναι η K–Pop και γιατί είναι τόσο δημοφιλής; Εύλογο ερώτημα, αν έχετε παρακολουθήσει τα ρεκόρ που σπάνε το ένα μετά το άλλο τα συγκροτήματα από τη Νότια Κορέα, όπως έγινε πρόσφατα με το διάσημο επταμελές K-Pop συγκρότημα BTS που έσπασε το ρεκόρ των περισσότερων θεάσεων στο YouTube σε 24 ώρες, με το «Dynamite», το πρώτο εξ ολοκλήρου αγγλόφωνο single τους. Πρόκειται επίσης για το πρώτο συγκρότημα με μέλη αποκλειστικά από τη Νότια Κορέα, που κατακτά την πρώτη θέση στο Hot 100 του αμερικάνικου Billboard, ενώ έχει γίνει και εξώφυλλο στο περιοδικό TIME, με τίτλο «Οι ηγέτες της επόμενης γενιάς».
Όσο για το προηγούμενο ρεκόρ στο YouTube, αυτό το «How You Like That» της επίσης κορεάτικης γυναικείας μπάντας Blackpink, επίκεντρο του επερχόμενου ντοκιμαντέρ του Netflix «Blackpink: Light Up the Sky», που βγαίνει στις 14/10. Αξίζει να σημειώσουμε πως οι K–Pop μπάντες κυριαρχούν στις υψηλότερες θεάσεις στο YouTube εντός 24ώρου, με τις Ariana Grande και Taylor Swift να είναι οι μόνες Αμερικανίδες pop stars που καταφέρνουν να μπουν στην οκτάδα.
Διαβάζοντας ειδήσεις σαν τις παραπάνω, δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ για ποιους λόγους η Κορεάτικη Pop (γνωστή ως K-Pop) εξελίσσεται σε παγκόσμιο φαινόμενο τα τελευταία χρόνια, αν και τα περισσότερα τραγούδια είναι σε μια γλώσσα δυσνόητη για τους διεθνείς fans της, ενώ μουσικά θυμίζει πολύ τα αμερικάνικα ποπ χιτάκια.
Και πράγματι, αντλεί επιρροές από την αμερικάνικη Hip Hop, τη Rap και την R&B, αλλά και τη βραζιλιάνικη Samba, τη τζαμαϊκανή Reggae, τη Δομινικανή Batchata, μπορεί να είναι σε ρυθμούς χορευτικούς ή σε ύφος μπαλάντας. Αφομοιώνει, λοιπόν, πολλά διαφορετικά είδη, κάτι που εν μέρει εξηγεί το διεθνές και συχνά ετερόκλητο κοινό που συγκεντρώνει.
Η γέννηση της K-pop
Για να κατανοήσουμε τη δημοφιλία της K-Pop, πρέπει να κατανοήσουμε το πλαίσιο στο οποίο δημιουργήθηκε. Η K-pop είναι ίσως το μοναδικό μουσικό είδος για το οποίο γνωρίζουμε την ακριβή ημερομηνία γέννησής του. Ήταν 11 Απριλίου του 1992 όταν ο Seo Taiji με τη boy band του εμφανίστηκαν ζωντανά σε ένα talent show στο εθνικό τηλεοπτικό δίκτυο, για μια εμφάνιση που έμελλε να αλλάξει την ποπ μουσική της χώρας. Μιας αρκετά συντηρητικής χώρας, η οποία έως τα τέλη της δεκαετίας του ’80 είχε μια απολυταρχική κυβέρνηση που λογόκρινε οτιδήποτε θεωρούσε ανήθικο, ανάρμοστο, ή ό,τι ακολουθούσε τις παγκόσμιες τάσεις.
Όλα αυτά άλλαξαν με την έλευση της δημοκρατίας και τη δημιουργία περισσότερων τηλεοπτικών σταθμών στα τέλη των 80s και στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Οι καλλιτέχνες είχαν πλέον μεγαλύτερη δημιουργική ελευθερία, ενώ η ποπ μουσική διαδιδόταν κυρίως μέσω της τηλεόρασης. Από τότε, μάλιστα, η ποπ μουσική στην Κορέα ήταν όχι μόνο ηχητική, αλλά και οπτική εμπειρία, μιας και τα τηλεοπτικά μουσικά σόου αναδείκνυαν πλέον τους μεγάλους αστέρες και όχι το ραδιόφωνο, ή κάποια λίστα τύπου Billboard.
Ακριβώς επειδή η K-Pop αναδείχθηκε και κυριάρχησε μέσω της τηλεόρασης, έχει εξαρχής δοθεί εξαιρετικά μεγάλη σημασία στη σκηνική παρουσία και τις άψογα εκτελεσμένες χορογραφίες των performers, στην «καλογυαλισμένη» αισθητική των αστέρων, οι περισσότεροι από τους οποίους θεωρούνται fashion icons, στα φανταχτερά χρώματα των βίντεο κλιπ τα οποία είναι συχνά υπερπαραγωγές. Οι K-pop stars, εκτός του ότι είναι εξαιρετικά ταλαντούχοι, παίζουν στα δάχτυλα τα κοινωνικά δίκτυα. Με αυτά τα χαρακτηριστικά, ήταν μάλλον θέμα χρόνου να καταφέρουν να διεισδύσουν στην αμερικάνικη αγορά.
Ένα καλοκουρδισμένο σύστημα
Σύμφωνα με το Vox «τίποτα από αυτά δεν είναι τυχαίο. Η K-pop έχει γίνει το διεθνές πρόσωπο της Νότιας Κορέας χάρη σε ένα εξαιρετικά συντεταγμένο, συντονισμένο σύστημα παραγωγής. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη διεθνή βιομηχανία μουσικής, η K-pop έχει σχεδιαστεί στρατηγικά για να βρει το δρόμο της στον εγκέφαλό σας – και να εξυψώσει τη Νότια Κορέα και τον πολιτισμό της στην παγκόσμια σκηνή.»
Το συντονισμένο αυτό σύστημα παραγωγής, εκτός από μουσικά χιτς, παράγει και τους ίδιους τους αστέρες. Η διαδικασία για να γίνει κάποιος σταρ της K–Pop δεν είναι απλή. Περιλαμβάνει ανταγωνιστικές οντισιόν για παιδιά από 10 ετών, που διεξάγονται τόσο στη Νότια Κορέα όσο και στη Νέα Υόρκη, ειδικά σχολεία όπου διδάσκονται τραγούδι και χορό, αλλά και πώς να ελέγχουν τη δημόσια εικόνα και συμπεριφορά τους, καθημερινές πρόβες, παραστάσεις τα Σαββατοκύριακα. Όταν μεγαλώσουν, λίγα από αυτά τα παιδιά επιλέγονται από τα στούντιο, που τα εντάσσουν σε κάποιο γκρουπ ή τα προωθούν ως σόλο καλλιτέχνες.
Οι EXO, μια απο τις πιο δημοφιλείς K-pop μπάντες από τη Νότια Κορέα
H παγκόσμια επιτυχία των μεγαλύτερων αστέρων της K-Pop, φαίνεται ότι φέρνει και σημαντικά έσοδα στη χώρα. Σύμφωνα με μελέτη του υπουργείου Πολιτισμού, Αθλητισμού και Τουρισμού και του Ινστιτούτου Τουρισμού της Νότιας Κορέας, το τραγούδι «Dynamite» των BTS μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οικονομική δραστηριότητα ύψους 1,43 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Ν. Κορέα, όπως και να δημιουργηθούν σχεδόν 8.000 νέες θέσεις εργασίας, χωρίς να συνυπολογίζονται τα έσοδα από τον τουρισμό, εξαιτίας της πανδημίας.
Φυσικά, δεν είναι όλα ρόδινα σε αυτή τη βιομηχανία. Τα τελευταία χρόνια πυκνώνουν οι κατηγορίες για καταχρηστική συμπεριφορά των εταιριών απέναντι στους καλλιτέχνες, εργασιακή εκμετάλλευση, ακόμη και για αυτοκτονίες, σωματική βία κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, ή για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, μεταξύ άλλων.
Μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί στο μέλλον η βιομηχανία της K-Pop, αν θα «καθαρίσει» από όλες αυτές τις απαράδεκτες πρακτικές, ή θα συνεχίσει να επιδιώκει την πολιτιστική της κυριαρχία με κάθε τρόπο.
