Στις 18 Νοεμβρίου του 1991, οι U2 κυκλοφορούν τον δίσκο που τους καθιέρωσε ως μία από τις επιδραστικότερες ροκ μπάντες της δεκαετίας του ’90. H δημιουργία του «Achtung Baby», όμως, κόντεψε να διαλύσει τους U2 για τα καλά.
Απο την Μαρία Μεταξά
19/11/2021
Στο τέλος της δεκαετίας του 1980, οι U2 είχαν γνωρίσει διεθνή επιτυχία με το «Joshua Tree» και γέμιζαν ολόκληρα στάδια με αφοσιωμένους θαυμαστές. Δημιουργικά, όμως, βρίσκονταν σε αδιέξοδο, κάτι που φάνηκε από το μέτριο δίσκο του 1988, «Rattle and Hum». Όπως είπε και ο ντράμερ Larry Mullen Jr, «Ήμαστε οι μεγαλύτεροι, αλλά δεν ήμαστε οι καλύτεροι».
Την παραμονή πρωτοχρονιάς του 1989, στον τελευταίο σταθμό της περιοδείας τους στο Δουβλίνο, ο Bono ανακοίνωσε: «Δε θα σας ξαναδούμε για λίγο καιρό· πρέπει να φύγουμε για λίγο, και να κάνουμε όνειρα ξανά από την αρχή». Μετά από αυτή τη δήλωση, οι φανς και οι κριτικοί πίστεψαν πως αφού οι U2 είχαν φτάσει την κορυφή, ίσως είχε έρθει η ώρα για το τέλος ―ένα ενδεχόμενο που πλησίασε πολύ την πραγματικότητα κατά τη δημιουργία του «Achtung Baby».
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Το «Rattle and Hum» είχε δυνατά σημεία, όπως την επιτυχία Angel Of Harlem και τη συνεργασία με τον B. B. King, When Love Comes To Town, αλλά σε γενικές γραμμές έμοιαζε με τέλμα για τους Ιρλανδούς. Σύμφωνα με τον κιθαρίστα Edge, η παραδοσιακή κατεύθυνση του δίσκου ήταν εξαίρεση για τους U2, μια κανονικότητα που τελικά ενέπνευσε την μπάντα να στραφεί σε μία ολική ανασκόπηση του ήχου της ―και πρώτο βήμα ήταν ένα ταξίδι στο Ανατολικό Βερολίνο.
Στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου που σημαδεύτηκε από την πτώση του Τείχους, το Βερολίνο ήταν πόλος έλξης πολλών καλλιτεχνών και εμπνευσμένοι από τον David Bowie και το «Heroes», οι U2 διάλεξαν τα θρυλικά Hansa Studios για την ηχογράφηση του δίσκου που είτε θα τους επανέφερε στο προσκήνιο είτε θα τους εξαφάνιζε για πάντα. Ωστόσο, ξεκινώντας τη δουλειά, τα μέλη της μπάντας συνειδητοποίησαν πως δε βρίσκονταν στην ίδια σελίδα· ο Bono είχε επηρεαστεί από τη ραπ μουσική και τη σκηνή του Manchester, ο Edge άκουγε noise rock και ήθελε περισσότερα πειραματικά στοιχεία στον ήχο του, ενώ ο μπασίστας Adam Clayton ήθελε μια πιο κλαμπάτη, χορευτική κατεύθυνση.
Επιπλέον, τον Οκτώβριο του 1990 το Βερολίνο έβριθε από διαδηλώσεις, στις οποίες η μπάντα βρέθηκε κατά λάθος, ενώ το μελαγχολικό χειμωνιάτικο τοπίο μάλλον τους έθλιψε, αντί να τους εμπνεύσει όπως περίμεναν ―και τα Hansa Studios ήταν παραμελημένα, οπότε οι παραγωγοί Brian Eno και Daniel Lanois χρειάστηκε να φέρουν δικό τους εξοπλισμό. «Το μεγαλείο», θα σχολίαζε ο Bono αργότερα, γελώντας, «είχε αφήσει το κτίριο».
Στην πραγματικότητα, οι τέσσερις άντρες βρίσκονταν σε τέτοια συναισθηματική κατάσταση που φαινόταν δύσκολο να συμπαθήσουν ο ένας τον άλλο· όταν έγραφαν το Mysterious Ways, o Bono και ο Clayton σχεδόν πιάστηκαν στα χέρια, με το δεύτερο να τείνει το μπάσο του στον τραγουδιστή φωνάζοντας «Τι θες να παίξω; Μήπως θες να το παίξεις μόνος σου; Κάν’ το!». Η μπάντα σκεφτόταν ήδη τη διάλυση, όταν ο Brian Eno ήρθε να μείνει μαζί τους για λίγες μέρες, και τους διαβεβαίωσε πως σημείωναν μεγαλύτερη πρόοδο απ’ ότι περίμεναν. Μάλιστα, με την προσθήκη εφέ και την επεξεργασία, ο παραγωγός κατάφερε να συνδέσει τις ετερόκλητες προσεγγίσεις των μουσικών, και να τους δείξει πως ο συνδυασμός όλων των νέων ήχων ήταν κάτι όχι απλώς εφικτό, αλλά και ενδιαφέρον.
To τραγούδι που τους έσωσε ήταν το αγαπημένο σήμερα One, το οποίο μάλιστα προέκυψε από αυτοσχεδιασμό, με τον Clayton να παίζει αφηρημένα συγχορδίες στην κιθάρα, και τον Lanois να τον παροτρύνει. «Τη στιγμή που το ηχογραφούσαμε, είχα μια πολύ έντονη αίσθηση της δύναμής του», δήλωσε αργότερα ο Edge. «Παίζαμε όλοι σε αυτό το μεγάλο στούντιο, μια τεράστια, τρομακτική αίθουσα γεμάτη φαντάσματα του πολέμου, και όλα μπήκαν στη θέση τους. Ήταν μια καθησυχαστική στιγμή, όλοι συνειδητοποιήσαμε πως το άλμπουμ επιτέλους ξεκινούσε».
Στη συνέχεια, η μπάντα με τους δύο παραγωγούς μεταφέρθηκε στην Ιρλανδία, σε μια νοικιασμένη έπαυλη όπου ακούστηκαν για πρώτη φορά τα demo από το Βερολίνο με πιο καθαρό μυαλό ―και οι μουσικοί κατάλαβαν ότι είχαν κάνει καλύτερη δουλειά απ’ ότι νόμιζαν, μετά την πολύ γερή βάση που τους έδωσε το One. Οι U2 κινήθηκαν σε μια πιο επιθετική κατεύθυνση, με τον Bono να σχηματίζει ένα σκοτεινό alter ego. «Το ροκενρόλ είναι γελοίο», θα δήλωνε αργότερα ο τραγουδιστής· «παλιά προσπαθούσαμε να κρυφτούμε από αυτό το γεγονός, τώρα το αγκαλιάζουμε και του δίνουμε ένα μεγάλο φιλί»! Τελικά, η μπάντα μεταφέρθηκε στα οικεία Windmill Lane Studios, όπου κατάφερε επιτέλους να χαλαρώσει, και οι τελικές ηχογραφήσεις ολοκλήρωσαν το «Achtung Baby» ―με τη δουλειά που έγινε τους τελευταίους μήνες να διαμορφώνει τον τελικό ήχο του άλμπουμ.
Στιχουργικά, το «Achtung Baby» επικεντρώνεται σε θέματα έρωτα, σεξ και προδοσίας, αλλά και θρησκευτικά. Στο Until The End Of The World, ο Bono είναι ο Ιούδας, ενώ ο χαρακτήρας του McPhisto στο The Fly σχολιάζει την παρακμή των ανθρωπίνων σχέσεων, την υποκρισία και τη μετάνοια. Το Who‘s Gonna Ride Your Wild Horses αφηγείται μια πολύ τοξική ερωτική σχέση, όπως και το Love Is Blindness που για την πικρία του έρωτα, όταν αυτός πλησιάζει στο τέλος του.
Όσο για τον Edge, η δουλειά του στην κιθάρα είναι εξαιρετική στο «Achtung Baby» ―για πολλούς, η καλύτερη της καριέρας του, αν και λίγο πιο βίαιη και σκοτεινή. Αξίζει να σημειωθεί πως εκείνη την περίοδο, ο κιθαρίστας περνούσε ένα δύσκολο διαζύγιο, ο πόνος του οποίου ίσως και να αντανακλάται στη μουσική ―και στους στίχους του Ultraviolet―, αν και ο μουσικός δούλεψε με αφοσίωση, αφήνοντας στην άκρη τα προσωπικά του προβλήματα. Για το φίλο του, ο Clayton σημειώνει: «Νομίζω πως αυτή η επιμονή του να συνεχίζει, αν και καταστροφική σε προσωπικό επίπεδο, του έχει επιτρέψει να κάνει τρομερά άλματα και ήταν καθοριστική για την καριέρα του. Είναι εξαιρετικός κιθαρίστας».
Πέρα από την ιδιαίτερη προσωπική σημασία που είχε για την μπάντα, το «Achtung Baby» είναι ένας πολύ σημαντικός δίσκος για την ιστορία του ροκ· σφραγίζει το τέλος της δεκαετίας των ‘80s με ένα κράμα alternative, industrial και ηλεκτρονικών dance στοιχείων που χτίζει το σάουντρακ της μεταιχμιακής ατμόσφαιρας της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, από μια μπάντα που συνδυάζει τους προσωπικούς προβληματισμούς της με πολιτικά ζητήματα της επικαιρότητας.
Επιπλέον, το «Achtung Baby» δεν ήταν μόνο μια ευχάριστη έκπληξη για τους θαυμαστές που περίμεναν το τέλος· ήταν και μια επιβράβευση για τους U2, μετά το δύσκολο δημιουργικό αδιέξοδο και την αίσθηση ανεπάρκειας απέναντι στο χάος της πραγματικότητας. «Το Achtung Baby είναι ο λόγος που βρισκόμαστε ακόμα εδώ σήμερα», θα δήλωνε ο Bono το 2011 στο ντοκυμαντέρ «From The Sky Down» του Davis Guggenheim. Τελικά, ήταν και ο πιο επιτυχημένος δίσκος της μπάντας από την Ιρλανδία, ντεμπουτάροντας στο Νο. 1 στο Billboard top 200, πουλώντας πάνω από 18 εκατομμύρια αντίτυπα, κερδίζοντας Βραβείο Grammy και πυροδοτώντας το οπτικοακουστικό υπερθέαμα της Zoo TV Tour.
Σήμερα, στα 30α γενέθλια του «Achtung Baby», οι U2 κυκλοφορούν μια επετειακή επανέκδοση του δίσκου, ενώ ανακοινώνουν και μία ψηφιακή συλλογή με 50 τραγούδια ―22 ακυκλοφόρητα―, η οποία πρόκειται να κυκλοφορήσει στις 3 Δεκεμβρίου, και συνεργάζονται με τον καλλιτέχνη Thierry Noir για μια καλλιτεχνική εγκατάσταση στα Hansa Studios του Βερολίνου που τιμά τις ημέρες τους στην πόλη.
Μπορείτε να παραγγείλετε το δίσκο εδώ.
