Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, επιλέγουμε 10 τραγούδια που έχουν γραφτεί από γυναίκες στιγματίζοντας περιστατικά έμφυλης βίας.
Απο την Μαρία Μεταξά
25/11/2020
Το 1999, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η 25η Νοεμβρίου ανακηρύσσεται ως Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών· η ημερομηνία είχε ήδη καθιερωθεί από το 1981, σε ανάμνηση της δολοφονίας των αγωνιστριών αδελφών Mirabal (Patria, Minerva, Maria Teresa) από τη Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Rafael Trujillo, γνωστού και ως El Jefe (1960).
Η έμφυλη βία αποτελεί ένα πρόβλημα παγκόσμιο, το οποίο φυσικά εκδηλώνεται με περιστατικά κλιμακούμενης φρίκης, αναλόγως τη μεριά του πλανήτη την οποία αφορά και τις εκάστοτε συνθήκες. Στη χώρα μας, με τις γυναικοκτονίες να πολλαπλασιάζονται ανησυχητικά, η καραντίνα που είχε σκοπό την αποφυγή της διασποράς του κορωνοϊού μέσα στο 2020 είχε επίσης ως αποτέλεσμα τον αναγκαστικό εγκλεισμό γυναικών στο τρομακτικό, ασφυκτικό περιβάλλον της ενδοοικογενειακής βίας.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της 24ωρης γραμμής SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ), τα περιστατικά βίας αυξήθηκαν μέσα στην περίοδο της πρώτης καραντίνας· το μόνο παρήγορο σε αυτή τη θλιβερή κατάσταση είναι πως πλέον καταγγέλλονται περισσότερα περιστατικά, και αρχίζει να αναγνωρίζεται η επικράτεια της βίας των αντρών σε βάρος των γυναικών, είτε αυτή είναι σωματική ή λεκτική, είτε έχει τη μορφή της υποτέλειας, του οικονομικού και του συναισθηματικού εκβιασμού.
Εμείς επιλέγουμε τα 10 αγαπημένα μας τραγούδια που έχουν γραφτεί από γυναίκες και μιλούν για περιστατικά έμφυλης βίας.
10.Fiona Apple – Sullen Girl (1996)
Η 17χρονη Fiona Apple γράφει αυτήν την μπαλάντα στο πιάνο για το ιδιαίτερα εξομολογητικό ντεμπούτο της, «Tidal» . Στο τραγούδι ανακαλεί το βιασμό της στην ηλικία των 12 ετών, από έναν άγνωστο στην είσοδο του σπιτιού της, μεταφέροντάς μας το άδειο, πληγωμένο συναίσθημα και την επιθυμία της λήθης.
9. Lady Gaga – ‘Til It Happens To You (2015)
Αυτή η τρομερή μπαλάντα με τους σκληρούς στίχους να μας λένε πως δε γίνεται να ξέρουμε πώς αισθάνεται ένα θύμα σεξουαλικής επίθεσης, μέχρι να συμβεί το ίδιο σε μας, γράφτηκε από τη Βασίλισσα της Ποπ μαζί με τη βραβευμένη τραγουδοποιό Diane Warren, για το ντοκυμαντέρ «The Hunting Ground», το οποίο εξερευνά τις περιπτώσεις σεξουαλικών επιθέσεων στις αμερικανικές πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις.
8.The Au Pairs – Armagh (1981)
Οι αγαπημένες Βρετανίδες της post-punk σε αυτό το εθιστικό τραγούδι από τον πρώτο δίσκο τους, «Playing With a Different Sex», μιλούν για το βασανισμό των γυναικών κρατουμένων από τους άντρες φύλακες, τους σωματικούς ελέγχους και τους βιασμούς στη φυλακή Armagh, στη Βόρεια Ιρλανδία στις αρχές της δεκαετίας του ‘80:
Now she’s relaxed for the next interrogation / Naked, spread-eagled on her back
It’s a better position for internal examination / A better position for giving information
7.Big Thief – Coma (2017)
Μειλίχιο και μελαγχολικό, αυτό το τραγούδι από το υπέροχο «Capacity» των Big Thief μεταφέρει τη ζεστασιά της αλληλεγγύης μεταξύ γυναικών, εδώ κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης μετά από μία σεξουαλική επίθεση ―αυτή την επίθεση την οποία αφηγείται το αμέσως προηγούμενο, τρομακτικό Watering, με τους στίχους της αγαπημένης Adrianne Lenker να μας στοιχειώνουν.
6.Christina Aguilera – Fighter (2002)
Από το «Stripped» του 2002, αυτό το δυναμικό τραγούδι ―μια μείξη R&B και rock― γράφτηκε από την Aguilera ως ύμνος για τις επιζήσασες και τους επιζώντες περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Η ίδια έχει μιλήσει για τον ξυλοδαρμό της μητέρας της από τον πατέρα της όταν εκείνη ήταν μικρή, με τη μουσική να είναι το μόνο που της έδινε δύναμη· η μητέρα της τελικά διέφυγε από το βίαιο περιβάλλον, σώζοντας μαζί και την Christina, και εμπνέοντας την αγαπημένη ποπ επιτυχία.
5.The (Dixie) Chicks – Goodbye Earl (2000)
Στις αρχές των ‘00s, τα κορίτσια της country pop τραγουδούν χαρούμενα πως ο Earl έπρεπε να πεθάνει, κάνοντας αναφορές στις λατρεμένες φεμινιστικές ταινίες Fried Green Tomatoes και Thelma & Louise από το 1991, λέγοντας μια ιστορία για έναν βίαιο άντρα τον οποίο η σύζυγός του αναγκάζεται να δηλητηριάσει για να ξεφύγει.
4.Tracy Chapman – Behind the Wall (1988)
Αυτό το εξαιρετικό a capella τραγούδι από το ντεμπούτο της Tracy Chapman αφηγείται ένα περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας από την πλευρά της γειτόνισσας που ακούει τι συμβαίνει στο διπλανό σπίτι, και μεταδίδει την αίσθηση αδυναμίας που συχνά συνοδεύει τους μάρτυρες σε τέτοια περιστατικά (ενδεχομένως και την αδιαφορία), και την ανεπάρκεια της αστυνομίας:
Another sleepless night for me / It won’t do no good to call
The police always come late / If they come at all
Αnd when they arrive / They say they can’t interfere
With domestic affairs / Between a man and his wife
3. Sleater Kinney – #1 Must Have (2000)
Στο τέλος της δεκαετίας του ‘90, η 17χρονη Britney Spears που πόζαρε με τα εσώρουχα στο εξώφυλλο του Rolling Stone ξεσήκωσε μεγαλύτερη θύελλα αντιδράσεων απ’ ότι οι βιασμοί στο Woodstock ’99. Οι Αμερικανίδες Sleater Kinney σχολιάζουν το υποκριτικό κλίμα της εποχής σε αυτό το κομμάτι από τον αγαπημένο δίσκο τους, «All Hands On The Bad One», αναφερόμενες και στο περιστατικό:
I’ve been crawling up so long on your stairway to Heaven / And now I no longer believe that I wanna get in
And will there always be concerts where women are raped
[…]
The #1 must have is that we are safe
Δυστυχώς, τα ποσοστά σεξουαλικής παρενόχλησης στα μουσικά φεστιβάλ παραμένουν στα ύψη είκοσι χρόνια αργότερα…
2.Courtney Barnett – Nameless, Faceless (2018)
Η αγαπημένη μας Αυστραλή μιλά για την τοξική αρρενωπότητα και την έμφυλη βία, σε αυτό το τραγούδι που ισορροπεί μεταξύ της ειρωνείας και της φρίκης, από τον εξαιρετικό δίσκο «Tell Me How You Really Feel». Σε επανάληψη μιας φράσης από το αγαπημένο Handmaid’s Tale της Margaret Atwood, η Barnett λέει πως: οι άντρες φοβούνται πως οι γυναίκες θα τους περιγελάσουν, οι γυναίκες φοβούνται πως οι άντρες θα τις σκοτώσουν.
1.Tori Amos – Me And A Gun (1991)
Αυτός ο ανατριχιαστικά όμορφος μονόλογος από το υπέροχο ντεμπούτο της Amos, Little Earthquakes, ανακαλεί το βιασμό της σε ηλικία 21 ετών, μετά από ένα live της σε ένα μπαρ στο Los Angeles. Στο τέλος του σετ, ένας θαμώνας του μαγαζιού της ζήτησε ως χάρη να τον πάει με το αμάξι ως το σπίτι του. Τη βίαζε για ώρες στο αυτοκίνητο, υπό την απειλή μαχαιριού, διατάζοντάς την να τραγουδά. Το κομμάτι είναι μία συγκλονιστική αφήγηση, χωρίς ίχνος μουσικής εκτός από τη φωνή της Amos.
Η Γραμμή SOS 15900 είναι μια υπηρεσία εθνικής εμβέλειας που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες θύματα βίας ή σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άμεσα με ένα φορέα αντιμετώπισης της έμφυλης βίας. Τη γραμμή στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας σε 24ωρη βάση, 365 μέρες το χρόνο. Ταυτόχρονα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής επικοινωνίας των γυναικών μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης: [email protected].
